De laatste jaren komen er bij de afdeling Diagnostiek steeds vaker bietenmonsters binnen met symptomen van het rhizomanievirus. Het betreft bieten van percelen waar opvallend veel blinkers staan (meer dan 2% van de planten) of waar blinkers in plekken of stroken bij elkaar staan. Van het rhizomanievirus bestaan verschillende typen. Alleen het A- en B-type zijn in Nederland teruggevonden. Binnen het A-type bestaan verschillende varianten. Op de bij Diagnostiek gemelde percelen met rhizomaniesymptomen is dezelfde afwijkende variant van het A-type telkens teruggevonden. Sinds de eerste melding in 2004 vinden we deze variant op steeds meer percelen, verspreid over heel Nederland op vooral zavel- en kleigronden terug, ook in rassen met de standaardresistentie tegen rhizomanie. In proeven is gebleken dat deze zich kan vermeerderen in rassen met de standaardresistentie en is er hier sprake van resistentiedoorbraak.

 

Een blinker is een bietenplant die de symptomen van rhizomanie vertoont: (licht)geel blad met een gestrekte, steil staande steel en ingesnoerde wortel met een wortelbaard. De bladeren van een blinker steken meestal boven het gewas uit. Normaal betreft het een zeer beperkt aantal planten op het perceel. De insnoering kan bij deze variant van het A-type ook vrij laag op de wortel zitten. Vaak is het voor het zien van de wortelbaard nodig de bietenplant met een schepje uit te spitten.

Blinkers hebben ook wat betreft het suikergehalte en de kwaliteit last van de klassieke rhizomaniesymptomen: een lager suikergehalte en een slechtere WIN. De schade hangt sterk af van de hoeveelheid die op een perceel(sdeel) staan. Hoe meer blinkers, hoe lager het suikergehalte en de kwaliteit. Dit is ook duidelijk geworden uit opbrengstbemonsteringen waar bij rassen met standaardresistentie schade ondervonden.

 

In 2011 voert het IRS een veldproef uit op een perceel waar dit rhizomanietype aanwezig is. Doel hiervan is meer inzicht te krijgen in de benodigde resistentie. Hierover is dus nog geen uitsluitsel te geven op basis van proefveldresultaten. Ook werken we in een internationale samenwerking (COBRI) aan dit type rhizomanie. Wel is het duidelijk dat een aanvulling of extra resistentie bovenop de huidige standaardresistentie nodig is om deze rhizomanievariant de baas te kunnen.

 

Ook nu zijn er op diverse bietenpercelen weer symptomen te zien. Soms betreft het slechts kleine plekken, soms aanzienlijke delen van het perceel. Twijfelt u eraan of op uw perceel deze rhizomanievariant aanwezig is, stuur dan via uw buitendienstmedewerker of teeltadviseur een monster op naar de afdeling Diagnostiek van het IRS.

 

Meer informatie over rhizomanie kunt u lezen in: