vrijdag 12 maart 2021
In de maand februari van dit jaar heeft het een week zo hard gevroren dat er zelfs geschaatst kon worden op natuurijs. We krijgen momenteel veel vragen over de gevolgen van deze koude periode op bladluizen en vergelingsziekte. De kou heeft voor sterfte van bladluizen gezorgd, maar doordat er een isolerende laag sneeuw lag, zijn er ook bladluizen die de vorstperiode overleeft hebben.
Vergelingsziekte in het seizoen
Hoeveel vergelingsziekte we kunnen verwachten in het seizoen is afhankelijk van de hoeveelheid virus uit 2020, de overleving van waardplanten van (een van) de vergelingsvirussen en bladluizen (foto 1), de overleving van bladluizen zelf en de weersomstandigheden van de komende tijd.
Foto 1. Het moment waarop komend seizoen de eerste gevleugelde bladluizen te verwachten zijn is afhankelijk van de temperaturen in de komende weken en de mate waarin waardplanten en bladluizen de winter overleefd hebben.
Hoeveelheid virus uit 2020
Aan het einde van teeltseizoen 2020 hebben we in heel Nederland vergelingsziekte waargenomen (foto 2). Dit betekent ook dat er voor komend jaar overal weer vergelingsziekte te verwachten is (foto 3). Hoe meer virus in het najaar, des te meer kans op vergelingsziekte in het volgende teeltseizoen. Zie ook het bericht ‘Bietenopslag bron van vergelingsvirussen’.
Foto 2. In 2020 is in heel Nederland vergelingsziekte waargenomen (Bron: Cosun Beet Company). Dat betekent dat overal in het land bronnen aanwezig zijn voor teeltseizoen 2021.
Foto 3. Ondanks een koude periode in de maand februari vraagt de beheersing van vergelingsziekte nog altijd aandacht.
Overleving van waardplanten
Voor de overleving van de virussen en bladluizen zijn waardplanten nodig. Onkruiden, zoals vogelmuur en herderstasje en restanten van suikerbieten van vorig jaar, kunnen een bron zijn voor de overleving van virussen en bladluizen. Vooral op plaatsen waar sneeuw heeft gelegen, zijn de planten beschermd geweest tegen de vorst en kunnen ze nog altijd een bron zijn voor teeltseizoen 2021. In de teelthandleiding staat een overzicht van waardplanten van vergelingsziekte.
Overleving van bladluizen
In het najaar gaan de bladluizen altijd op zoek naar hun winterwaarden. Hierop leggen ze eieren. De eieren zijn zeer vorsttolerant en hebben hierdoor de winterperiode overleefd. De nymfen en adulten zijn gevoeliger voor vorst. Uit experimenten is gebleken dat ongeveer 50% van deze bladluizen wordt gedood bij temperaturen rond -7°C. Dit betekent dat dit jaar de grote vluchten bladluizen wat later verwacht worden dan in 2020.
Temperaturen in het voorjaar
Naast bovenstaande factoren speelt ook de temperatuur in het voorjaar een rol. Hoe hoger de temperatuur, des te sneller de levenscyclus van de bladluizen voltooid is (foto 4). Bij 10°C duurt het ongeveer 25 dagen voordat een levenscyclus voltooid is, terwijl dit bij 20°C maar ongeveer 10 dagen duurt.
Foto 4. De ontwikkelingssnelheid bij bladluizen is afhankelijk van de temperatuur (Bron: Hazell et al., 2010).
Conclusie
De winter heeft zeker een bijdrage geleverd aan de beheersing van bladluizen en vergelingsziekte. Daardoor is te verwachten dat bladluispopulaties pas later de schadedrempel zullen bereiken in vergelijking met 2020. Het is wel erg belangrijk om percelen vanaf opkomst wekelijks te controleren, zodat we ons niet laten verrassen door de bladluizen: hoe eerder planten geïnfecteerd worden met virus, des te groter de schade.
Contact: Elma Raaijmakers
De rode gebieden zijn gewaarschuwd door de bladschimmelwaarschuwingsdienst. Klik op het gebied om de waarschuwing te lezen. Klik hier om de kaart te openen.
Meer informatie over bladschimmels vindt u ook op de bladschimmelpagina.
Wordt de kaart niet goed weergegeven, klik dan op deze link.
De lijst van in suikerbieten toegelaten gewasbeschermingsmiddelen is geactualiseerd en is te raadplegen op onder andere de IRS-site: www.irs.nl/toelatingssituatie. Deze lijst wordt geactualiseerd door de BO Akkerbouw.
