maandag 31 augustus 2009

Een oude bekende in een nieuw jasje!

Vanuit plantmonsters met gele-necrosesymptomen zijn veel soorten schimmels geïsoleerd en getoetst op symptoomexpressie in de klimaatkamers van het IRS (foto 1).

Foto 1.   Gele-necrosesymptomen in het veld.

Typische symptomen in het veld van gele necrose zijn een ver­geling (chlorose) tussen de bladnerven, dat overgaat in afsterven (necrose) en waarbij uit­einde­lijk het hele blad afsterft (foto 2).

Foto 2.   Vergeling en afsterven van het blad in de biotoets.

In het veld is er dikwijls sprake van een eenzijdige aantasting van het blad. De symptomen lijken zeer sterk op een ziekte die de fusariumschimmel in de Verenigde Staten veroorzaakt. Er zijn ruim 300 fusariumisolaten getoetst en veertien soorten fusarium geïsoleerd. Echter, Nederlandse fusariumisolaten konden deze symptomen in een kastoets in de klimaatkamers van het IRS niet veroorzaken.

Uiteindelijk gaf de bodemschimmel verticillium de typische symptomen die we ook in het veld zien. In de biotoets tast verticillium bovendien de penwortel aan (foto 3), dat komt in het veld veel minder voor.

Foto 3.   Verkleuring van de vaatbundels en een verminderd wortelgewicht door verticillium (links) in vergelijking met de controleplanten (rechts) in de biotoets.

Verticillium staat bekend als veroorzaker van ‘geelzucht’, een verschijnsel dat we pas laat in het seizoen waarnemen en daarom ook wel ‘ouderdoms- of afrijpingsziekte’ noemen. Dat verticillium ook de gele-necroseverschijnselen, die eerder in het seizoen verschijnen (meestal rond juni, juli), kon veroorzaken, was nog niet bekend vanuit Nederland of vanuit het buitenland. Het verschijnsel komt in meerdere landen in West-Europa voor, maar de ziekteverwekker was tot nu toe onbekend. Het IRS is de eerste die de oorzaak van de gele-necroseverschijnselen kan aantonen.

De oplossing zal vooral uit de veredeling moeten komen. Er is echter nog geen resistentie tegen verticillium bekend. Opvallend is dat de gele necrose vooral voorkomt op percelen met witte bietencysteaaltjes, maar is niet altijd het geval. Waarschijnlijk spelen structuur, warme en natte omstandigheden en vruchtwisseling een rol. Een interactie met witte bietencysteaaltjes en/of fusarium sluiten we niet uit. Dezelfde verticilliumsoort zorgt ook voor een vroege afrijpingsziekte in aardappelen, meestal in combinatie met het wortellesieaaltje Pratylenchus penetrans.

Verder onderzoek:

• Al dit jaar heeft het IRS twee proefvelden waar we rassen met verschillende genetica toetsen op gele-necrose-verschijnselen.
• Toetsing en selectie van rassen in de klimaatkamers.
• Karakterisering van verticillium. Dit is van belang voor de veredeling.

Contact: Hans Schneider

Tweeten

« Terug naar nieuws